12/11/03/2008 Günlerinin Haberleri

 Ardahan İl Tarim Müdürlügü Hayvan sagligi Şube Müdürü Özcan YILDIRIM yaptigi açiklamada sadece insanlarin akçiceg hastaligina yakalanan canlilar olmadigini, kötü ahirlarda yetistirilen hayvanlarinda sigara içen insanlar gibi Akciger hastaligan yakalandigina dikkat çekti.
Bölgede yapilan hayvanciligin gerektigi gibi barinaklarda yapilmadigindan büyük zorluk ve sikintilarla yetistirilen hayvanlardan gerekli et, süt alimi yapilamadigina dikkat çeken Yildirim, bölgede hayvancilik yapan insanlarin daha iyi verim almalari için mutlaka hayvan barinaklarini zamanin sartlarina uygun hale getirmelerinin sart oldugunu söyledi.
Ardahan İl tarim Müdürlügü Hayvan Sagligi Şübe Müdürü Özcan Yildirim’in konuyla ilgili yaptigi açiklama söyle;

Ardahan ili ekolojik yapisi geregi sert ve uzun süren kis sartlarinin yasandigi karasal bir iklim özelligine sahiptir.
Yaz mevsiminde bol yagisli ve kisin kar kapli olmasi meralar için önemli bir avantajdir.
Ancak iklim özelliklerinden dolayi ilkbahar ve sonbahar geçis dönemleri de dahil edildiginde yilin büyük bir diliminde hayvanlar, ahirlarda kapali ortamda barindirilmaktadir.
Bu durum, bölgemizde barinaklarin önemini daha da arttirmaktadir.
Hayvan barinaklarinin birinci derece önem kazandigi Ardahan İlinde yapilan tespitlerde, ahirlarin çok kötü durumda oldugu ortaya çikmaktadir.
Mevcut ahirlar, asgari fenni sartlari tasimamaktadir. Aydinlatma, havalandirma bulunmadigi, zeminin bozuk oldugu, çok sikisik ve degisik tür hayvanlarin bir arada barindirildigi görülmektedir.

**Kötü Barinaklarin Olumsuz Etkileri

Asgari teknik sartlari içermeyen ahirlarda hayvan yetistiriciliginde önemli verim kayiplari ortaya çikmaktadir. Bunlar;

*Solunum Sistemi Hastaliklari;

Yeterli ve uygun havalandirmasi olmayan ahirlarda biriken rutubet ve ahir gazlari (metan, amonyak vs.) bir çok solunum sistemi hastaligina sebep olmaktadir. Özellikle genç hayvanlarda görülen enzootik pnömoni (bulasici akciger hastaligi) ve buzagi septisemisinin akciger formunun ortaya çikisina ahir gazlari ve sikisik barindirma sebep olmaktadir. Ardahan ilinde her yil, dogan buzagilarin %15-20’si bu yüzden ölmektedir.

*Ayak ve Göbek Enfeksiyonlari;

Ahir zemininin bozuk olmasindan ve gerekli meyil verilmediginden sürekli idrar birikmektedir. Islak ve bozuk zemin ayak tirnaklarinda yumusama, zedelenme ve mikrop üremesi sonucu tirnak hastaliklarina sebep olmaktadir.
Yine bu zemine yatan erkek hayvanlarda tedavisi güç göbek enfeksiyonlari (postit, balanopostit, omfalit, vs.) ortaya çikmaktadir.

*Meme Hastaliklari;

Bozuk ve islak zemine yatan ineklerde, ezilen ve sürekli islak kalan meme ucundan mikrop girisi oldugundan bir süre sonra iltihapli meme hastaligi (mastit) ortaya çikmaktadir. Kisa sürede tedavi edilmeyen bu memelerin sagim özelligi kaybolmaktadir.

*Yavru Atma (Abort);

Sikisik, rutubetli ve ahir gazlarinin bulundugu barinaklarda olusan stres faktörleri, ineklerde yavru atmaya neden olmaktadir. Yada buzagilar zayif, ciliz ve hastaliklara dayanaksiz olarak dogmaktadir.

*Verim Düsüklügü;

Yukarida bahsedilen olumsuz sartlari tasiyan barinaklarda yetistirilen hayvanlarda et, süt, buzagilama gibi her türlü verim düsüklügü ortaya çikmaktadir. Buzagilarin büyüme ve gelismesi gecikmekte, ineklerin normal zamanda göstermesi gereken kizginlik gizli seyretmekte ve sonuçta döl verimi düsmektedir.

*Bulasici Hastalik ve Parazitlerin Barinmasi;

Duvar ve zeminleri düzgün olmayan ahirlarda gerekli temizlik ve dezenfeksiyon tam olarak yapilamadigindan bulasan mikroplar ve parazit yumurtalari uzun yillar bu ahirlarda yasamakta ve hastalik yapmaktadirlar.

*Sevk ve Yönetim Zorlugu;

Uygun sartlari tasimayan ahirlarda yemleme, sulama, kontrol ve izleme için daha fazla isçilik gerekmektedir.

*Farkli Tür Hayvanlarin Ayni Ahirda Barinmasi;

Sigir, koyun, at, kanatli gibi farkli türden hayvanlarin ayni bölümde barindirilmasi ve yine yavrularin ergin hayvanlarla ayni bölümlerde barindirilmasi bir çok olumsuzluklara neden olmaktadir. Örnegin; kanatlilarin ahir gazlarindan kisa sürede ölmesi, koyunlarin mikrobunu tasidigi ve sadece sigirlarda ortaya çikan sigir menejiti hastaligi (CGB), ergin hayvanlarda hastalik yapmayan ancak yavrulara bulastiginda kanli ishal ile seyreden (koksidiyoz) hastalik gibi bir çok hastalik sayilabilir.

**Ahirlarda Asgari Düzeyde Bulunmasi Zorunlu Şartlar Nelerdir ?

* Ahirin Yönü;

Ahirin ön cephesi kuzeye dönük olmamali, asiri rüzgar alan yada çukur ve basik bir alanda yapilmamalidir.

*Temel ve Zemin;

Zemin topraktan 25cm. yükseklikte, betondan, düz ve dayanikli olmalidir. Yer alti suyunu ve rutubeti ahira iletmemelidir. Zemin, akinti olacak sekilde, hayvan duraklarinin arkasinda bulunan 30-40 cm. genisligindeki idrar ve gaita yoluna dogru hafif egimli olmalidir.

*Tavan ve Çati;

Tavan ahir kokusunu emmeli, toz dökmemeli, barindirilacak hayvan sayisina göre yeterli yükseklikte (Örnegin; 12-30 baslik ahir için 3-3,5m., 30 bas ve üzeri hayvan için 4,5-5m.) olmalidir. Bölgemiz fazla yagis aldigi için toprak tavanlar damlamakta ve her yil, tavandan damlayan bu sulari içen çok sayida hayvan zehirlenerek telef olmaktadir. Bu nedenle mutlaka kiremit, akarit veya sac çati yapilmalidir.

*Pencere ve Havalandirma Bacalari;

Kirli hava ve rutubet hayvanlarin metabolizmasini bozarak bir çok hastaliga ve verim düsüklügüne neden olmaktadir. Ahirlarda dogal havalandirmayi saglayan pencere ve bacalar mutlaka yapilmalidir. Pencereler zeminden 2,5m. yükseklikte, günes ve isigi içeriye yansitacak sekilde olmalidir. Ayrica 6-8 bas sigir için ortalama 20cm.’lik havalandirma bacasi bulunmalidir.

*Yemlikler;

Yemlikler yerden 20-25cm. yükseklikte ve 60cm. genislikte olmalidir. Yemlik ve otluklar kullanildiktan sonra yikanabilmelidir.

*Ahirda Bulunmasi Zorunlu Bölümler

-Dogum Bölümü; Dogumuna birkaç gün kala inegin alinacagi, dogumunun yaptirilacagi, yikama ve ilaçlamaya müsait ayri bir bölüm.
-Buzagi Büyütme Bölümü; Buzagilar ergin hayvanlarla ayni yerde barindirilip, büyütülmesi uygun degildir. Gerek ahir gazlarindan daha fazla etkilenmesi ve gerekse ergin hayvanlarda etkili olmayan ancak yavrulara bulastigindan hastalik yapan çok sayida mikrop bu ortamda bulunmaktadir. Yine buzagilarda ayri yemleme, serbest dolasim saglanmasi önemlidir. Zemin kauçuk ve tahtadan yapilamiyorsa, kullanilmayan ot ve büyük kiyilmis samanlar altlik olarak kullanilmalidir. Kurutulmus gübre (fiski), kül, toprak, vs. asla altlik olarak kullanilmamalidir.
Mevcut Ahirlarimizda Çok Düsük Masraflarla Hangi Önemli Düzenlemeleri Yapabiliriz ?
Ahirda barindirilan hayvan sayisi dikkate alinarak, uygun ölçüde havalandirma bacasi ve pencere açilmasi,
Zemin; düz ve beton olmali, hayvan duraklarinin arkasina gelecek sekilde 30-40cm. genisliginde idrar ve gaita yolu yapilmasi,
Duvarlarin badana ve gerektiginde ilaçlama yapilabilecek sekilde betonla sivanmasi,
En azindan bir inek bulundurulabilecek sekilde dogum locasi ve buzagilarin ayri barindirilacagi buzagi büyütme bölümü yapilmasi,
Yagislarda akma ve damlamayi engelleyecek sekilde uygun bir malzeme ile çati yapilmasi,
Ahira basit bir termometre konularak isinin 16-18 0C olmasi saglanmalidir.
Uygun Ahir Yapmakla Birlikte,

**Hayvanciligimizin Gelecegi İçin Kisaca Birkaç Önemli Not !

Hayvan ve hayvansal ürünlerin çagin degisen kosullarina uygun bir biçimde üretim ve kalitesinin artirilmasi, gerek Ardahan gerekse Ülke ekonomisi için büyük önem tasimaktadir.
-Gerçek manada, spesifik hayvancilik isletmeleri olusturma yoluna gidilmeli. ‘Her seyden, her çesitten biraz’ ile bir yere varilamamaktadir.
-Birey olarak, köy olarak gelecegimiz adina meralarimizin korunmasi için çaba gösterilmelidir.
-Damizlik isletmeler, artik verimsiz yerli hayvan beslemekten vazgeçmelidir. Kaliteli damizlik boga veya suni tohumlama ile hayvanlarin irk islahi saglanmalidir (bölgemiz için montofon veya simental irki uygundur).
-Arpa, bugday yerine fig, korunga ve yonca üretimi yapilarak, kaba yem eksigi karsilanmalidir.
-Salgin hastaliklara karsi asilamalar tam olarak yapilmali, ilkbahar ve sonbahar parazit (kene, bit,iç parazitler) mücadelesi mutlaka yapilmalidir.
-Yetistirici birliklerinin olusturulmasi ve bu olusumlarin desteklenmesi; yetistiricilerin kuracagi bu birliklerle daha kaliteli hizmet alinmasi, pazarlama organizasyonu ve pazar bulmada kolaylik saglama, fiyat birligi olusturma gibi bir çok alanda söz sahibi olunacaktir (Bu manada süt, besi, damizlik, aricilik birlikleri bir an önce kurulmali).
-Pazarlamada; besi olgunlugu saglanmadan hayvanlarin satilmamasi, genç hayvanlarin “gelecegi var” diye taban fiyatlarin yükseltilmemesi ve neticede gelecegi yerin terazi olacagi unutulmamali, canli agirlik muhakkak göz önünde bulundurulmalidir.
Unutmayin! Yüksek kazanç, yüksek verimle saglanir. Yüksek verim; kaliteli hayvan, iyi barinak, iyi bakim ve iyi besleme ile elde edilir.
Haber ekleme saati: 12.01-11/03/2008
Haber/Foto: www.kuzeyanadolugazetesi.com
DEVLET BAKANINDAN ARDAHANLININ İSTEDİGİ TEKLİF!..
Ardahan’inda içinde bulundugu 10 dogu ilinden vergi alinmasin ..