18/17/ Mayis 2010 Tarihli Haberler

  “And I remember Muscatine—still more pleasantly—for its summer sunsets. I have never seen any, on either side of the ocean, that equaled them. They used the broad smooth river as a canvas, and painted on it every imaginable dream of color, from the mottled daintinesses and delicacies of the opal, all the way up, through cumulative intensities, to blinding purple and crimson conflagrations which were enchanting to the eye, but sharply tried it at the same time. All the Upper Mississippi region has these extraordinary sunsets as a familiar spectacle. It is the true Sunset Land: I am sure no other country can show so good a right to the name. The sunrises are also said to be exceedingly fine. I do not know. ”
—Mark Twain
” Ve hatirliyorum Muscatine- Hala capcanli- yaz günes guruplarini. Okyanus kiyilarinda bile ona denk gelebilecek günbatimina rast gelmedim. Tuale sürülmüs hayaletmenin her rengi. Renkler degirmi,degirmi degisiyordu. narince. Bütün yogunluguyla. Gözleri kamastiran mor ve krimson kirmizi alev almis yaniyordu, insanin gözü mest oluyordu. Fakat kizillik kesiliverdi. Yukari Missisippi asagi yukari bu günbatimiyla çalkalanir. Harbiden bir günbatim yeridir. Gündogumuna ne buyrulur. oda öyle meshurdur buralarda.”
_ Mark Twain
Muscatine Amerika Birlesik Devletlerinin. İowa eyaletinde bir kasabadir. Nüfusu: Şehir içi, yirmi ikibin civari. Bizim Ardahandan üç_ dört bin kadar az.
1833 senesinde kurulmus.
Missisippi nehrinin kenarinda gün dogan da, gün batan da opal oluyormus. Mark Twain’in tasviretmesi. İlk kere duydum. Opal de ne? Renklerin degismesiymis. Ressamim der, idim kendime. Bilmedigimiz seylere, ömrümüzün sonunda da karsilasacagiz, anladik ki. Gündüz gördügün limonu aksam karanliginda sofrada mor görmek… Opal bu oluyor. Yorumu size, bize düser.
“Cümle alemin rivayeti çesit,çesit, maksudu tek.”
Kura nehride Missisippi’den asagi mi? Gün ortasi açik; dana dirigi yesil’i renktedir, otlar. Aksama Degirman köy’ün, Beberek’in sirtlarinda gün batmaya yüz tutunca gözleri kamasir seyredenin, otlarinsa tonu, baslar lacivert’e kaçmaya.
Plato koçor’undan asagi.. Hopa’dan insanlar birbaslarina el salliyor.
” Ha usak Ha! “
Ho,ho, tepin horonu da haçan!
Bülbülanlilar el etmekten yoruldu. Kollari havada, bazen elleri dermansiz. Kollari omuzdan firlayacak.. Dirsekten kanatlandiriyorlar, eli. Takati kesilince omuzun, dirsegi bu sefer bilekten, mendilleri tam gaz, havaya teliyorlar.
” _ Deniz’in neminden çikin sahilde ne var gelseze baba koçor’un basina ‘ köze kebap vurak.
En az’i bir bölük Bülbülanli:
” Ha babam ha!…” diye bagiriyorlar.
İsmarlasiyorlar, yorumluyorlar ve, ve, ve…
Hopadan sabah çiktik. İki defa Hopa’ya göz sürmüstüm. Denizin kiyisinda otlugun içine saklamissin… Gizlenmis yesillik , manavda istiflersin hani: Maydanoz, tere, lahana üstüstedir.. Uykudayken eveligi burna sürerler sakadan.. Agaçlar, palak iriliginde yapraklar, basimizi, yüzümüzü, ensemizi daladi. Cincarin daglamasi yaninda bu heç benimsin demedi.
Topraga dikilmissin gibi mertek misali agaçlar, her metre kare sahani garketmis, gök mavi duvari gözlerimizi bogdu vallaaa!
Bereket versin topograyfa, merdiven çikar gibi vire tekrar ediyordu. Bodrum kattan çatiya çikiyoruz. Minibüste harita mühendisi genç izahli anlatti. Yahu kimse anlamadi.
Birinci anlatisinda gencin; ikinciyide küfreder edayla anlatinca minibüste hepimiz dahil herkes anladi.
Demeseler birseycikler; yolun çehresine aymiycam. İnsan nasil basiretsiz olabiliyormus. Viyadükte gidiyorum gibi geliyordu, bene.
Merdivan çikiyoruz, ocagi sönenin.. Çatiya vermisiz önümüzü tirmaniyoruz. Minibüsün gerisinden haberimiz yok. Baksak görecegiz rampa asagisini.
Uçurumun kellesine gelmisiz.e. Suratsiz bir nene önümde oturuyordu. Nene basini cama uyku ile yapistirilmis ilan kagitlari gibi dayamisti. Ziiiiiiiiirt… Minibüs kadandi, kaldi. Uykular ileri geri sallandi. Koltuklara sira geldiginde onlar: ” Bizim yerimize neye sarsiliyor bu uykular?”
Şöför Bagirdi: ” Ola beni itlestirmeyin herkes inecek!..”
Rahati kaçan hurlamalarin hepsi sanki içtimaya çikmis. bir sira, eline esnemesini alan inmis. Şapkasiyla peg’e siçmaya da götüren dayi, koltukta unutdu sapkasini. Gözü kapali inmis meger. Gerindi, kedilerin uzanmalarini biliriz, alti yedi metre enine uzanir kedi kismisi. Saçlari dökük dayi, gerinerek, kavak’in basina erdi yani. Gegirme ses hiziyla gegirseydi bas’a çikamazdi. Yaninda 40 yaslarinda ki Azerbaycanli bayan kendi sesine kendi irkildi. ” Pirttt!”
“_ Hiiii, hi,hi!.. Biy ciyarin yansin mamam gizi! Bu ses neydi?”
Muavin gedeye:
_ Sen mi saldin ay usahg?
_ O yan get ya abla.
Ses’in hizi kavagin etegini çikamadi bile.
Gerinen adamin kaburgalari lastik miydi? Yolcular aralarinda konusuyorlar. Lastik patlamis haberimiz yok. Şöför, zaman yitirmeden arabanin altina girdi. Gürcü bir genç de yardim ediyor. Şöför gürcüye:
“Ola bicon anahtarini ver.”
Gürcü de muavine:
_ Bico, badara aparati.
Muavin:
_ Haa?
Pissssssssss!…
Yilan gibi kivrila siçradi, samrel. İçinden fiskirttigi son havayi öksürdükçe dalgalar gibi yere vurup zipliyordu.
Kadinin ayaginda bitip durunca ziplama.. Kadin’in eli agzinda kurudu. Kipranamadi, arkasina geçen yolculardan biri kadin yikilmasin diye süveye destek veririsin öyle tutundu, tutdu..
Hava nefis.
Kelle de kalmisiz; varmisiz, lastiklerimizi yapacagiz.
Sagimiz yar; bin metrelik uçurum.
Çoruh’tan bize yukari gelemeyen hisirtilar, kavun kokusunu andiran elvan elvan yesil kokular, havaya uçup karisiyor.
Ne yalan söyleyim derin derin soluyorum.” Şükürler olsun!”
Vadiye bin metreden bir defa daha bakiyoruz. Vadinin derinligine enine geyikler siçraca kaçiyor. Su sesi bülbüllerinkiyle çiftlesiyor. “Çik, çik, çik.” Tekillesiyor.
Ben ise avuç içi kadar bir yüzeyde seyrediyorum uçurumun altindaki vadiyi.
Neye benzettim bilirmisiniz?
Dünya yüzeyinde daglari, taslari, evleri, odalara girip çikiyoruz. Uzayda ise misket kadar bir yerküre.
Hangisi gerçek?
Avuç gibi vadi; misket gibi yerküre mi?
Odalar, evler gibi mekanlar; Vadini serin enine kaçan maralli mekani mi?
Koku ses ve enva-i çesit varlik halleri ugultusuna kendide hisirti çikaran gürültü kulagimizda menziline sitop etti. Tayallü edemeyenler, tahammül edemiyordu.
” Vadide cin var” diye tartisiyordu. Şadivanli adamla, Revasli. Bilmem neyittiler, orali olmadim pek.
Lastigi süsüriyorlar. Takana karten fisaliyor. Şamreli kontrol ediyor.muavin gene fisaliyor.
Minibüsün kapi, penceresi açik. Kivrildim, üçlü koltuga uzandim. Yesilin nefes nefes’e kalmis kokusu sade bene tavir gelmiyor. Cümle nesnenin içini geçiriyor minibüste.
Bayginlik moduna girmisim. Rakim yüskelmis. Oksijen azaliyor. Meyhur bir vaziyet’e girmisiz. Bilinç’in basamaklari ardina tak açilmis. Merege dolan yel çikarken ne katmissa önünde alir götürür. Bilinç yelin üfürügüne takilip saç tokasi gibi savruldu yardan asagi…
Vadide agaçlarin ismini saymakla bitmez. Sicak ve açik yesilden, soguk yesile, mat’ina, koyu tonuna, parlak yesil ben yok’um diyecek bir ton yoktu. Hele diyesi çiksaydi.
Yapraklar iri leçek boyunda. Findik kiyimi seklinde vardi. Dallar ve gövdeler ne yana dönsen; kalin kahverengi tonlarinin heryesiminde görürsün.
Çoruh Nehriyle kosut bendin basi siçan kuyrugu kadar gözüküyor. Perspektife uygun görünüsde; nesne önde büyük gözükür arka planda ki ayni nesne olmasina ragmen.
Dipte bir cevahir parildiyor. İsaret parmaginin tirnagina benziyor boyca. İyiden iyiye seçdikçe, onun mücevher gibi bir sey olmasi gerektigine insan hükmediyor.
Gözümüz forma alistiktan sonra. Opal’i çözüyor göz. Bu: Cevher.
….Muscatine sehri nehriyle Ardahan’a benzemekle kalmaz. Nüfusu, ovasi ilede benzer. Renklerin dönüsmesi aksamlari heleki. Köprüsüylede benzesirler. Kura nehri’nin üstünde iki blok sekilli demir strüktif köprü ayni Muscatine köprüsü gibidir. Missisippi’yi baglayan köprü strüktif ama yek blok’tur. Yani yekparedir. Hallefendi köprüsü ismiyle maruftur. Muscatine köprüsünün ismiyse: Norbet F. Beckey Bridge
Ne tuhaf?
Tuhaf olmayan ne ki?
” Aklimi kaybetmekten degil aklimi bulmaktan korkuyorum, demis adam. “
“Önce dokunuyor, sonra dokunacagini düsünüyor.”
Ardahanin Muscatine benzerligini:
Nasil yazdik?
Günes isinlari Dünyaya önce varip sonra kaynagindan çikiyormus.
Muscatine ve Ardahan önce yazgisi yaziliyor sonra kaderleri hakikat mi, oluyor? Yahut tersi mi gerçeklesiyor?
Vadideki cevher’e yaklasmak istiyor insanin arzusu.
Çayirlar adamin beline gelir. Aha bele! Belden elini kiliç siyirir gibi gösterdi. Yanmda ki adam, beraberiz, inat ettik cevhere erismege.
Hisirtilar çel çel ottan hasirdiyor. Çuma basiyoruz iz oluyor. Cevhere bir ayar hücum etmisiz gözümüzün hizasindan bazen yukari çikiyor. Biz haral sendeliyoruz o sebeptendir. dizlerimize elimizi koysakta adimlarimiz durmuyor. Mücevher bize gülüsüyor yetisip alacagiz. Firsant bu firsant. Ey Tanrim nelere kadirsiniz. İçimizden seviniyoruz. Satar İstanbul’a yerlesiriz. Çol-çocuk rahatlariz. “Hemi,dayi? diyorum. ” Yok, mok demiyor. O benden de aç göz ya.
Neyse, tempo! Durana ask olsun! Hurra,hurra! Deh, deh! Özümüzü araba kayirmis gibi sürüyoruz.
Vardik. Mücevher’in arasiyla bizim aramiz on santim, elimize bos, bosluk doldu. Birsey yok!.. Cevher henüz olusmamis. Yani havamizi aldik. Ben ile Posof- Zezezünd’lü Dayi.
Zezezündlü: ” _ O ki yok, daha neye görüniyer ki? “
Gel de buna anlat ” Ouantum Fizigini. ” :
_ Günes isiklari önce variyor sonra kaynagindan çikiyormus. Bizim sansimiz.. Artvin’in kelleden Çoruh’a segirtip mücevher için inmemize sebep: Ayni.
Cevher varmis ama olmamis…Mücevherlesmemis
Lastik yapildi. Yolcular mirlamayi kesti. Dolustuk. Hallefendi’ ye gelmisiz. Ziko Dayigilin harmaniin yanindan geçiyoruz. Varmisiz ama gelmemisiz.
_ Ola bu Ouantum fizigi, çiye?
yalciner17@hotmail.com