19/18/17/16/11/2007 Günlerinin Haberleri

 Memet askere alinir.
Güneste kavrulmus.
Siskasi çikmis.
Ayaginda çarik.
Üstü basi partal.
Yamali.
Dökülüyor.
Saç sakal birbirine karismis.
Görüntüsü korkunç.
Kapkara.
Berberde sifir numara tiras.
Hamamda kese.
Ne bit kalir ne pire.
İç çamasiri. Çorap, postal. Haki er giysilerini de çekti mi, ortaya çikar çekingen, kabak kafali, bir mazlum.
İlk ders:
Subayin elinde beyaz bir kagit. Memetlere gösteriyor, kimine soruyor:
“Bu renk ne?”
“Beyaz.”
Subay:
“Hayir, beyaz degil kara!. Şimdi ben soracagim, hep bir agizdan yanit vereceksiniz. Bu renk ne?”
Hep bir agizdan:
“Kara.”
Hah! İste askerlik budur. Komutan aka kara dedi mi, ak karadir! Bunu böyle belleyin!”
Anlattigim öykü yarim yüzyil öncesine iliskindir.
Bu dersi askere veren subay çok basariliydi. O dönemlerde asker-subay iliskisi, ancak 19’uncu yüzyilin Rus romanlarina renk veren feodal duygularla bulanikti. Sevecenlik acimasizlikla harmanlanirdi. Bir baska yöntemle orduda disiplini kurmak belki de olanaksizdi.
***
Ne var ki askerlikte geçerli ak-kara örnegi, binlerce yil insanligin mantigina lök gibi oturmus, kisinin aklini yalvacin komutasina baglamistir.
Dogmacilik budur.
Dogmacilik degismez, tartisilamaz, irdelenemez.
Dogmacilik, bir düsünceyi kalip gibi benimsemek, degil mi?
Hiristiyan, İsa’dan Önce 4004 yilinda, ekim ayinin 26’nci günü sabahi saat 9’da dünyanin yaratildigina inaniyorsa, gel de tartis!
Bütün ortaçagda geçerli düsünce budur.
Dogmacilik, diyalektigin insan aklinda olusturdugu degisim ve dönüsüm mantigina taban tabana ters düser, inanci kaynaginda tohumlar, besler.
Ama biz, Kutsal Kitap’ta öyle yaziyor diye akla ters düsen bir yargiya baglanabilir miyiz?
Hayir.
Aka kara diyemeyiz, karaya ak demek de insanin kendi kendisini aldatmasidir.
Peki, is burada biter mi?
Dünyada her seyi ak ile kara diye ikiye ayirmak da çagdas insana yakismaz. Evreni, dünyayi, çevreyi, toplumu kavramaktan kisiyi yoksun birakir.
Hem kara ile ak arasinda yalniz bir tek kursuni (ya da gri) yoktur.
Sayisiz geçisleri olusturan tonlari kavramak, ancak çok duyarli bir yaklasimla olanak kazanabilir.
Sanatsal yetkinligin zenginlesmesi, bilimsel kesinligin ustura agzindan da keskinlesmesi, ak ile kara arasindaki evrensel yelpazeyi kucaklamak için gereklidir.
Ancak bu kadar ayrintili, tonlamali ve degisken bir yelpaze, insani hep ikircikli birakmayacak midir?
Siyah nerede biter?
Beyaz nerede baslar?
***
İsterseniz önemini kavramak için soruyu baska biçimlerde ortaya koyabiliriz:
Yalancilik nerede baslar?
Namus nerede biter?
Alçaklik nerede baslar?
Dogruluk nerede biter?
Korkaklik nerede baslar?
Satilmislik nerede biter?
Ahlaksizlik nerede baslar?
Ve nerede biter?
Hiçbirini ak ya da kara gibi kesinlikle yanitlayamazsiniz. İsin içine grinin tonlari girer.
Yelpazenin nerede koyulastigini, nerede açilmaya basladigini ayrimsamak o kadar güçtür ki insan ruhunun gizemi belki buradan kaynaklaniyor.
***
Yasam, bayagi bir kovboy filmi kadar kötü-iyi üzerine kurulsaydi, ak ile kara arasinda seçim yapmak kolaydi.
Gözlemliyorum da, Kars’ta 9 Kasim’da baslayan ve bugün bitecek olan Uluslararasi Altin Kaz Film film festivaline ilgi oldukça yogun.
Neden acaba?
Belki insanin sanata gereksinmesi, beyaz ile siyah arasindaki tükenmez alanin yasamin ta kendisi olmasindan kaynaklaniyor.
gumuspala_36@hotmail.com