26/25-07/2007 Günlerinin Haberleri

 Dost demeye de dilim varmiyor, ama öyle olsun.
Dedi ki:
“Daha sen orda misin?”
“Nerede?”
“Karl Marks’ta.”
“Anlayamadim.”
“Bir kaç gündür Karl Marks’i yayinliyorsun da?”
Şip diye anlayiverdim.
Degerli arastirmaci Av. Erkan Karagöz’ün, Karl Marks’in 1856’da, Kars üzerine görüslerini içeren ve üç gündür sahibi oldugum Çagdas Kars Haber Gazetesi’nde yayinlanan yazi dizisinden sözediyor.
Sordum:
“Takip ediyor musun yazi dizisini?”
“Ben astim artik onu.”
Nedense keyifli bir hali vardi.
Sürdürdü konusmasini:
“Marksizmin modasi geçti?”
Sahi mi?
***
“Tarihte bugün Karl Marks’in doktirini kadar saldiriya ugramis, iftiraya maruz kalmis ve musallat olunmus bir baskasina rastlamak için her ne kadar Marksizmin yeni bir din ile ortak hiçbir yani yoksa da Hristiyanligin baslangiçlarina ya da din savaslari zamanina kadar geri gitmek gerekir.”
Henri Lefebvre 1947’de yazdigi “Karl Marks” adli kitabina bu tümceyle girmisti. Nitekim kitap 1960’larda Türkçeye çevrildiginde agir ceza mahkemesinde dava konusu olmus, 1970’te aklanabilmis. Ancak Türkiye’de gericilik öylesine agir basacakti ki on yil sonra 12 Eylül darbesi gündeme girecek, Marksizme karsi din ya da mezhep savaslarina benzer bir saldin baslatilacakti. Şimdi bu dönemi yasiyoruz.
***
Marksizm 19’uncu yüzyilin yarisindan sonra dünyayi sarmaya basladi.
O sira Avrupa’daki Jön Türkler, bilimsel sosyalizmden habersiz yasadilar. Zaten doktrin yeni olusuyordu, ama 20’nci yüzyilda da Türkler’in Marksizmle gerçek anlamda tanistiklari söylenemez.
Biz 1917 Devrimi’ne sirtimizi dayadik, Kurtulus Savasi verdik, cumhuriyet devrimini gerçeklestirdik, yine de Marksizmi bilimsel boyutlariyla ögrenemedik. Çünkü çagdas anlamda ilk üniversitenin temeli ancak 1923’te atilabildi. Çok partili rejime geçtikten sonra da Marksizm en büyük düsman sayildi. Ancak 1960’da patlayan kültür devriminde sosyalist doktrinin kaynak kitaplari Türkçeye çevrilebildi, ama her bir çeviri agir ceza mahkemelerinde yargilandi.
Sonu gelmez bir savasim sürüyordu. Yine de 27 Mayis’tan 12 Mart’a kadar Türk kitapligi epey zenginlesti.
Demek ki, 19’uncu yüzyilin ortasinda Bati’da ortaya çikan bilimsel sosyalizmin ülkemizde tartisilabilmesi için gerekli çeviriler yüz yil sonra bile yasakti.
Artik 21 ‘inci yüzyildayiz.
Bugün de degismis bir sey yok.
12 Eylül fasizmi öyle bir ortam yaratmistir ki bugün Türkiye’de yalniz Marksizme sövme özgürlügü geçerlidir.
Bir rekor kirdik…
19’uncu yüzyilin ortasinda dogan, 20’nci yüzyilda dünyayi etkileyen, yaklasik 1.5 milyar insanin dünya görüsüne ve yönetim biçimine dönüsen bilimsel sosyalizmin özgür tartisma ortaminda konusulmasini yaklasik yüzyil engelledik.
Serbest oldugunda, kimse yine Marksizmi konusamadi.
Neden?
Bugünün küçüklerine, dünün Marksis büyüklerinin, Marksizmi benimsedikleri için ne acilar çektigi, iskencelerde can verdigi bellettirildi.
***
Karl Marks’in, Kars üzerine görüslerini göz gezdirmeden, Marks’in adini görmüs. Diyor ki:
“Marksizmin modasi geçti?”
Dogru mu?
Hiç kuskusuz Marksizmi moda olarak görenler için Marksizmin modasi geçmistir, ama bu yanlis bir yaklasim olur.
Dogru yaklasim su soruda vurgulanabilir:
“Marksizm asildi mi?”
Asilmak; degisimin, gelisimin, dönüsümün dogal yasasidir.
İnsanligin bilim tarihi Marks’la baslamadi, ellbet Marks’la noktalanmayacak.
Asilmak, diyalektigin kuralidir. İnsan toplumunun da bilim yolunda ilerlemesi dogaldir. Hem, Marksizmin uzun yillar agir ceza maddeleriyle yasaklandigi bir ülkede Marksizmin modasinin geçtigini ya da asildigini söylemek de gülünç olmuyor mu?
***
Ve, bugün AKP’nin yeniden tek basina iktidari, toplumdan Marksizmi gizlemenin ve Marksizmi “öcü” göstermenin ürünüdür.
Türkiye, çagdaslasabilmek için önce bu çeliskiden kurtulmak, sonra da Marksizmi bilmek zorundadir.
Marksizmi anlayabilmek için, Çagdas Kars Haber’de süren Karl Marks’in 1856 yilindaki Kars üzerine degerlendirmesine, dudak bükmek yerine, okumak yararli olacaktir.
gumuspala_36@hotmail.com